Zorgplicht

Wat houdt de zorgplicht in?

De zorgplicht geldt voor financiële ondernemingen, zoals banken, verzekeraars, beleggingsondernemingen, bemiddelaars en financieel adviseurs. Een financiële onderneming dient zich zorgvuldig te gedragen, zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelende professional kan worden verwacht. Het belangrijkste is dat de onderneming het belang van de klant vooropstelt. De dienstverlening moet aansluiten bij de situatie van de klant.

Eigenlijk kan er niet gesproken worden van dé zorgplicht. Enerzijds bestaat de zorgplicht namelijk uit toezichtrechtelijke verplichtingen die in Deel 4 van de Wft zijn opgenomen. De Wft kent zowel concrete zorgplichtverplichtingen (ken uw cliënt, informatieverplichtingen, kostentransparantie etc.) als meer algemene verplichtingen. Anderzijds bestaat er een civiele zorgplicht. Deze kan voortvloeien uit artikel 7:401 Burgerlijk Wetboek (goed opdrachtnemerschap), algemene voorwaarden zoals de algemene bankvoorwaarden en de in de rechtspraak ontwikkelde ‘bijzondere zorgplicht’. Kortom houdt de civiele zorgplicht in dat de financiële onderneming zich richting een klant zorgvuldig dient te gedragen en het klantbelang centraal moet stellen.

Twee typen zorgplicht

De twee typen zorgplicht lopen in elkaar over en vullen elkaar aan. Ze kunnen daarom niet geheel los van elkaar worden gezien. De toezichtrechtelijke gedragsregels uit de Wft worden vaak gebruikt om de bijzondere zorgplicht te concretiseren. Ook vervult de bijzondere zorgplicht juist een rol waar de toezichtrechtelijke regels ontoereikend zijn gebleken om de klant te beschermen. De bijzondere zorgplicht kan namelijk verder reiken dan de verplichtingen uit de toezichtregels.

Verplichtingen onder de zorgplicht

De bijzondere zorgplicht omvat onder andere de volgende verplichtingen:

• Een informatieverplichting: voorafgaand aan de overeenkomst moet de financiële onderneming de klant van voldoende informatie voorzien om een weloverwogen keuze te kunnen maken over het geadviseerde product. Gedurende de looptijd van de overeenkomst moet de onderneming de klant op de hoogte houden van wezenlijke wijzigingen in deze informatie;
• Een onderzoeksverplichting: er moet naar behoren onderzoek gedaan worden naar de inkomens- en vermogenspositie, de deskundigheid en de doelstellingen van de klant (ken-uw-cliënt-regels of KYC-regels). Wanneer de inkomenspositie niet voldoende toereikend is kan de financiële onderneming de verplichting hebben om te adviseren de dienst of het product niet af te nemen (adviesplicht);
• Een waarschuwingsverplichting: de klant dient indringend te worden gewaarschuwd voor de verbonden risico’s aan de dienst of het product;
• Een verplichting tot passend advies: om passend advies te kunnen geven, moet de financiële onderneming voldoende informatie van de klant inwinnen, onder andere over de financiële situatie, kennis, ervaring, risicobereidheid en doelen van de klant.
• Een kennistoets: de financiële onderneming moet vaststellen of de klant over voldoende kennis en ervaring beschikt om de risico’s van het financiële product te kunnen inschatten en begrijpen.
• Een generieke zorgplichtbepaling: deze kapstokbepaling geeft de toezichthouder de mogelijkheid om handhavend op te treden als er sprake is van schending van een zorgplicht.

Handhaving door de AFM

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) is belast met het toezicht op de zorgplicht. Als de zorgplicht onvoldoende wordt nageleefd en er hierdoor misstanden ontstaan die het vertrouwen in de financiële markten kunnen schaden, kan de AFM handhavend optreden.

Meer weten?

Lees meer over de nazorgplicht in de verzekeringsmarkt of de nazorgplicht voor vermogensbeheerders.

Heeft u vragen over de reikwijdte of naleving van de zorgplicht? Onze consultants helpen u graag. Lees meer over hoe wij u kunnen helpen voldoen aan de zorgplicht, of neem contact met ons op.